Nowe połączenia rowerowe z Roztoczem

W ramach realizacji przez Gminę Zamość projektu „RoweLove Roztocze – razem pomimo granic”, dofinansowanego ze środków Programu Współpracy Transgranicznej Polska-Białoruś-Ukraina na lata 2014–2020, na terenie Gminy i gmin ościennych wyznaczono dwa „zielone” szlaki rowerowe (oznaczone w terenie kolorem zielonym). Mają one zapewnić bezpieczne przemieszczanie się rowerami przez turystów z okolic Zamościa w kierunku Roztocza Środkowego.

Nowe szlaki stanowią połączenie nie tylko z głównymi szlakami rowerowymi, prowadzącymi przez Roztocze, ale łączą w jeden system istniejące już szlaki piesze, co opisujemy poniżej.
Szlak „Traktem Ordynackim” długości 8,2 km poprowadzono w całości drogą powiatową 3255L i stanowi on przedłużenie Ścieżki Rowerowej Gminy Zamość od skrzyżowania w Wólce Wieprzeckiej w kierunku Zwierzyńca do miejscowości Obrocz. Na skrzyżowaniu w Obroczy z drogą powiatową 3252L łączy się z niebieskim „Roztoczańskim” szlakiem rowerowym prowadzącym ze Zwierzyńca przez Krasnobród do Majdanu Sopockiego. Szlak ten jest łącznikiem z Centralnym Szlakiem Rowerowym Roztocza (Kraśnik – Zwierzyniec – Hrebenne) oraz ze Szlakiem Polski Wschodniej Green Velo.
Od skrzyżowania w Obroczy jadąc w prawo po ok. 4 kilometrach, tuż przed parkingiem przy Zagrodzie Guciów, rozpoczyna się drugi ze szlaków, wykonanych w ramach wspomnianego wcześniej projektu „RoweLove Roztocze” – oznaczony kolorem zielonym szlak rowerowy „Po Wzgórzach Roztocza”. Ma on długość ok. 25 km i poprowadzi od Guciowa przez Bliżów Wojdę, Szewnię Dolną, Czarnowodę, aż do połączenia ze Ścieżką Rowerową Gminy Zamość, a kończy się przy Centrum Geoturystycznym w Lipsku Polesiu.
Oba te szlaki są dwukierunkowe. Szlak „Traktem Ordynackim” na całej swej długości przebiega drogą asfaltową, a rozpoczyna się na skrzyżowaniu dróg w Wólce Wieprzeckiej na obrzeżach Gminy Zamość. Ta krzyżówka drogowa jest jednocześnie węzłem szlaków. Z północy na południe przechodzi tędy zielony szlak pieszy im. Aleksandry Wachniewskiej, tzw. „Obwodnica RPN-u” (Zwierzyniec – Wólka Wieprzecka, Wojda, Florianka). Jadąc tym szlakiem ok. 1 km w kierunku Szewni Dolnej, dojedziemy do pomnika Powstania Zamojskiego, gdzie znajduje się kolejny węzeł następujących tras: szlak pieszy niebieski „Po wzgórzach Roztocza” do Krasnobrodu, ścieżka historyczno-przyrodnicza na Wojdę, oraz nowy szlak rowerowy „Po Wzgórzach Roztocza” w dwu kierunkach: jadąc na wschód do Lipska Polesia w Gminie Zamość, jadąc na południe dojedziemy do Guciowa w Gminie Zwierzyniec przez Bliżów w Gminie Adamów.
Około 200 metrów na północny wschód od skrzyżowania znajduje się Szkoła Podstawowa w Wolce Wieprzeckiej, która od 2002 roku nosi imię „Batalionów Chłopskich”. Pierwszą swoją bitwę w obronie wysiedlanej ludności Zamojszczyzny partyzancki oddział BCh stoczył w dniu 30 grudnia 1942 roku w pobliskiej miejscowości Wojda k. Bliżowa, położonej na północ od Wólki Wieprzeckiej. Budowa starej części szkoły rozpoczęła się tuż przed wybuchem II wojny światowej. Na parkingu przy szkole ma swój początek i koniec 6-kilometrowa ścieżka nordic walking. Ścieżka ta, poprowadzona drogami polnymi, w dużej swej części przebiega wokół wzgórza o wysokości ponad 270 metrów, skąd można oglądać panoramy położonych w dolinie miejscowości, które za chwilę opiszemy po drodze.
Miejscowość Wólka Wieprzecka powstała ok. 1480 r. i pierwotnie była zwana Wolą, a od 1839 r. przyjęła nazwę Wólka Wieprzecka. Od 1964 roku działają tu prężnie Ochotnicza Straż Pożarna, Koło Gospodyń Wiejskich oraz zespół śpiewaczy „Roztoczanki”. Część miejscowości na południowy wschód od węzła szlaków to Skaraszów – od początku XIX w. samodzielna miejscowość, a obecnie Sołectwo, mające własną świetlicę, Koło Gospodyń Wiejskich oraz Klub Seniora „Kalinka”. Jadąc szlakiem rowerowym, ok. 100 m za skrzyżowaniem po lewej stronie znajduje się stadnina koni „Rozalia”, a ok. kilometra dalej po prawej stronie jest wjazd do stadniny „Tarka”, tuż przy wjeździe zobaczymy ponad stuletnią kapliczkę domkową poświęconą św. Janowi Nepomucenowi. 300 metrów dalej mijamy nowoczesną świetlicę wiejską w Wólce Wieprzeckiej, sklep, miejsce do aktywnego wypoczynku i plac zabaw dla dzieci. Kilkaset metrów dalej wjeżdżamy do miejscowości Kosobudy na teren Gminy Zwierzyniec. Po drodze napotkamy czerwone znaki pieszego szlaku partyzanckiego, prowadzącego od Wojdy do Szperówki przez Szczebrzeszyn. Po prawej stronie na niewielkim pagórze zobaczymy kościół parafialny pw. św. Andrzeja Boboli. Powstał jako cerkiew w roku 1840, natomiast jako kościół rzymsko-katolicki służy od 21.02.1919 r., odbudowany w 1948 roku po spaleniu podczas działań wojennych. Obecnie obiekt przechodzi termomodernizację. Do kościoła prowadzi piękna aleja kasztanowców. Tuż przed ogrodzeniem kościoła powstaje nowa aleja dębowa. Nad drzwiami wejściowymi można zobaczyć łuski po pociskach, które ten kościół spaliły, a wewnątrz po prawej stronie ołtarza obraz Matki Boskiej Krasnobrodzkiej. Po lewej stronie od wejścia umieszczona jest tablica pamiątkowa przypominająca o wydarzeniach z 6 czerwca 1943 r., kiedy to podczas Mszy św. do świątyni weszli gestapowcy i zabrali z niej ok. 100 mężczyzn, których następnie wywieźli na Majdanek. Na placu kościelnym stoi drewniana piętrowa dzwonnica. Około 200 metrów dalej znajduje się cmentarz parafialny z grobami żołnierzy września 1939 roku. Jadąc dalej, po prawej stronie mijamy pozostałości starej karczmy, po lewej stronie świetlica wiejska i remiza OSP ze sklepem, a następnie po lewej zabytkowy budynek ordynackiej szkoły (obecnie własność prywatna). Po przejechaniu ok. 4 km do końca wsi dojedziemy do dawnej siedziby nadleśnictwa Kosobudy. Jest tu miejsce, gdzie można chwilę odpocząć. Tutaj też szlak partyzancki skręca na północ w kierunku Szczebrzeszyna. W połowie XVIII w. powstał tutaj folwark, który pod koniec wieku XIX stał się siedzibą ordynackiego leśnictwa. W roku 1944, po odbudowaniu spalonych zabudowań, miało tu swoją siedzibę Nadleśnictwo Kosobudy. Po utworzeniu Parku terenem zarządza Roztoczański Park Narodowy. Dzięki wiernemu odbudowaniu budynków dziś możemy podziwiać piękną leśniczówkę oraz szpalery lip i wiązów na drogach dojazdowych. Od tego miejsca dalsza trasa przebiega przez lasy sosnowo-jodłowe doliną pośród ponad 300-metrowych wzgórz. Zaledwie 600 metrów dalej miniemy po drodze niewielki przysiółek Kosobudy Bór. Jadąc uważnie, oprócz aut można natknąć się na przebiegające przez drogę dziki, jelenie, sarny i wilki. Na ok. 800 metrów przed końcem szlaku dojeżdżamy do ostrego zakrętu w lewo. Tutaj szlak krzyżuje się z dawnym traktem krasnobrodzkim, prowadzącym ze Zwierzyńca przez Trzepieciny i Bondyrz (Gmina Adamów) do Krasnobrodu, a po prawej stronie znajdują się zabudowania leśniczówki Słupy. Ten ostatni odcinek drogi, aż do nadwieprzańskich mokradeł, obsadzony jest po obu stronach dębami. Tuż za mostem na Wieprzu jest skrzyżowanie i koniec szlaku „Traktem Ordynackim”. Jeśli chcemy zastanowić się przez chwilę, w którą stronę pojechać, po naszej prawej stronie nad rzeką znajduje się miejsce na krótki postój i łyk zimnej wody ze źródła. Można też wybrać się na spływ kajakiem ze znajdujących się nieopodal wypożyczalni i przystani kajakowych. Można też przenocować w licznych gospodarstwach agroturystycznych.
Wszystkie mijane na szlaku miejscowości znajdują się przy starym trakcie do Zwierzyńca, prowadzącym dawniej także dalej do portów na Sanie, obecnie położone są w enklawach pomiędzy wzgórzami Roztoczańskiego Parku Narodowego.
Szlak „Po Wzgórzach Roztocza” ma długość 24,8 km i zgodnie z nazwą prowadzi po roztoczańskich wzgórzach o wysokości nawet 340 m.n.p.m. Jest to szlak dość bezpieczny, poprowadzony częściowo drogami asfaltowymi o niedużym lokalnym ruchu kołowym, ale jednocześnie szlak może sprawiać trudności, nie tylko ze względu na liczne podjazdy, ale też na dość duży przebieg po drogach gruntowych i utwardzonych, szczególnie w dni deszczowe, gdy trzeba jechać po śliskim błocie, zwłaszcza że podstawę drogi stanowią gleby lessowe i rędzinowe.
Opis tego szlaku rowerowego rozpoczniemy od Centrum Geoturystycznego w Gminie Zamość, które powstaje w nowej postaci na terenie tzw. starej szkoły w Lipsku Polesiu. Będą tu miejsca noclegowe, wiaty na spotkania i ogniska, parking, wypożyczalnia rowerów oraz kameralne sale konferencyjne. Tuż przy Centrum mają swój początek i koniec dwie ścieżki nordic walking prowadzące przez najpiękniejsze zakątki bukowych lasów Kąsewiczka i Stary Działek. Ścieżki oznaczone są dwoma kolorami: krótsza kolorem zielonym, dłuższa czerwonym. Ta druga o długości 8,5 km prowadzi do kapliczki św. Romana. Miejscowość Lipsko Polesie powstała tuż przed rozpoczęciem II wojny światowej. Jazdę rozpoczynamy 600-metrowym odcinkiem drogi asfaltowej, obserwując jednocześnie znaki ścieżek nordic walking w kierunku południowo-wschodnim. Do kolejnego odcinka drogi asfaltowej dojedziemy po przejechaniu następnych ok. 14 km. Na wjeździe do lasu Kąsewiczka jest węzeł szlaków. Tutaj nasz zielony szlak rowerowy łączy się ze Ścieżką Rowerową Gminy Zamość oraz ze szlakiem pieszym zielonym im. Władysławy Podobińskiej z Zamościa do Suśca o długości 52 km. Po około 2 km dojedziemy do wschodniego skraju lasu. Przed nami ukaże się kapliczka św. Romana wybudowana nad źródłem u podnóża Łysej Góry zwanej też Miasteczkiem lub Zjawieniem. Wzgórze ma ok. 300 m, obecnie zarośnięte jest bukami, ale niegdyś znajdowało się na nim grodzisko. Szlak prowadzi nas w prawo na wieżę widokową i miejsce wypoczynku. Powyżej wieży znajduje się wczesnośredniowieczne cmentarzysko kurhanowe. Z wieży podziwiamy widoki od wschodu na lasy i lessowe wzgórza Grzędy Sokalskiej. Na północy i północnym zachodzie bieleją wapieniami pagóry Wyżyny Lubelskiej i wzgórza Działów Grabowieckich. Na południu i południowym zachodzie leżą lasy Roztocza, a w dole łąki i mokradła Kotliny Zamojskiej. Po postoju czeka nas wspinaczka rowerowa długości ok. 3 km po drogach gruntowych, m.in. przez miejscowość Kasjerówka w Gminie Adamów. Celem wspinaczki będzie wzgórze o wysokości 340 m. Na kolejnym węźle szlaków, wraz z niebieskim szlakiem pieszym „Wzgórzami Roztocza”, skręcamy na zachód. Przez miejscowość Czarnowoda (Gmina Adamów), gdzie znajduje się jedna z większych winnic na Roztoczu, jedziemy już drogą utwardzoną. Mijając rozproszone zabudowania i kapliczki przydrożne, po ok. 3 km wjeżdżamy na drogę asfaltową. Kilkaset metrów dalej przejedziemy skrzyżowanie z drogą wojewódzką 849 w miejscowości Szewnia Dolna. Zachowując szczególną ostrożność jedziemy dalej na zachód drogą powiatową 3255L aż do pomnika Powstania Zamojskiego, znajdującego się na końcu tej wsi. Jedziemy suchą doliną, jedną z wielu na Roztoczu Środkowym, a do końca naszej trasy pozostało jeszcze ok. 14 kilometrów. Tuż za skrzyżowaniem w Szewni Dolnej, po prawej stronie na niewielkim pagórku, stoi rządcówka dawnego folwarku, późniejsza szkoła oraz budynki nowej szkoły wraz z salą gimnastyczną. Po drodze tuż przy krzyżu morowym jest pole paintballowe, za nim świetlica wiejska, a dalej dawna cerkiew drewniana, teraz kościół filialny parafii Kosobudy pw. Świętego Michała Archanioła. Obecny budynek świątyni powstał w 1905 r. Przy kościele znaki szlaku niebieskiego, które znowu spotykamy, odchodzą na południe, a nieco dalej po tej samej stronie znajduje się zakład produkcji mydła. Początki Szewni sięgają XV w. Obecnie wieś dzieli się na Szewnię Dolną i Szewnię Górną. Jadąc przez wieś, położoną pomiędzy lessowymi wzgórzami, możemy jeszcze podziwiać stare powojenne zabudowania, studnie na korbę oraz pozostałości starych suszarni. Przy kolejnym węźle szlaków obok pomnika Powstania Zamojskiego, wraz ze znakami zielonego szlaku pieszego Aleksandry Wachniewskiej, skręcamy na południe. Przy pomniku znajduje się parking i miejsce wypoczynku z wiatą. Sam pomnik zbudowano z kamieni, ułożonych w formie krzyża partyzanckiego, umieszczonego na kopcu. Na środku kopca stoi krzyż, a pod nim tablica pamiątkowa. Teraz czeka nas dość wyczerpujący podjazd drogą leśną, w większości utwardzoną, aż do zabudowań Kolonii Bliżów (Gmina Adamów). Na kolejnym węźle szlak skręca na wschód, zaś szlakiem pieszym możemy udać się w prawo do przysiółka Wojda, gdzie rozegrała się jedna z większych bitew partyzanckich II wojny światowej. Po raz kolejny spotkamy znaki szlaku pieszego na końcu pobliskiego Bliżowa. Teraz czeka nas jazda drogą gruntową po wierzchowinie do miejscowości Kolonia Adamów. Po prawej stronie mijamy pola, po lewej wąwozy, porośnięte jodłą i buczyną karpacką, tzw. Lasy Komisarskie. Po dojechaniu do drogi powiatowej nr 3253L, skręcamy na północny zachód w kierunku Bliżowa. Tą drogą dojedziemy już do Guciowa w Gminie Zwierzyniec, ale po asfalcie tylko do końca miejscowości. Po prawej stronie mijamy kamieniołom wapieni kredowych o kolorze jasnobeżowym oraz spotykamy znaki szlaku partyzanckiego, który w centrum miejscowości skręca do Wojdy. Mijamy też kościół filialny parafii Kosobudy pw. MB Częstochowskiej, wybudowany w 1986 r., a na końcu wsi mały malowany domek. Pierwsze wspomnienia o Bliżowie pochodzą z początku XIX w., a losy wsi, podobnie jak innych miejscowości Gminy Adamów, związane są z rodzinami Tarnowskich i Łosiów – ostatnich właścicieli folwarku Adamów, do którego włączone były ziemie z Bliżowa.
Do końca szlaku pozostało jeszcze ok. 3 km jazdy po leśnych drogach. Dopiero ostatni 300-metrowy odcinek od mostu na Wieprzu jest utwardzony. I tak dojeżdżamy do Guciowa w pobliże słynnej Zagrody państwa Jachymków oraz pobliskich punktów z wiejskim jadłem. W okolicy Guciowa znajdują się wały największego grodziska słowiańskiego oraz liczne kurhany. Jest tu też stacja pogodowa lubelskiego UMCS-u, jej pomiary dostępne są w internecie. Na moście przy rzece znajdziemy urządzenie do automatycznego pomiaru stanu wody. Po dojedzie do węzła ze szlakiem rowerowym Roztoczańskim niebieskim możemy pojechać w prawo w kierunku Obroczy (ok. 4 km), gdzie napotkamy znaki szlaku rowerowego „Traktem Ordynackim” w kierunku Wólki Wieprzeckiej i Zwierzyńca (8 km) lub w lewo w kierunku Bondyrza (6 km) i Krasnobrodu (11 km).
Obecnie obie nowe trasy rowerowe są już gotowe i dostępne dla rowerzystów. W najbliższym czasie w ramach wspomnianego projektu „RoweLove…” planowane jest wydanie mapy turystycznej opisywanych okolic. Życzymy udanych wypraw.

GOK: KC