Razem pieczemy i razem zjemy – wiejski chleb na zakwasie

Wiecznie tak samo jeszcze jak za czasów Piasta,
Po łokcie umączone ręce dzierżąc w dzieży,
Zakwasem zaczyniony chleb ugniata świeży
Przejęta swym odwiecznym obrządkiem niewiasta.
Leopold Staff z tomu ,,Tęcza łez i krwi”

W kwietniu br. grupa nieformalna z Wysokiego, Aktywne Kobiety z Tradycją, wzięła udział w konkursie grantowym na wsparcie inicjatyw lokalnych Lubelskie Lokalnie Mikrodotacje FIO 2, dofinansowanym ze środków Ministerstwa Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej w ramach Rządowego Programu Funduszu Inicjatyw Obywatelskich, i otrzymała dotację na zbudowanie przy Regionalnej Izbie Pamięci tradycyjnego pieca chlebowego opalanego drewnem oraz organizację cyklu warsztatów pieczenia wiejskiego chleba na zakwasie.
W miesiącach od czerwca do końca września grupa realizowała projekt, pt. Razem pieczemy i razem zjemy – wiejski chleb na zakwasie. Pierwszym etapem realizacji zadania było znalezienie wykwalifikowanej osoby – zduna do zbudowania pieca chlebowego oraz wytyczenia terenu pod zabudowę – tutaj z pomocą przybyli pracownicy Urzędu Gminy Zamość, którzy wyznaczyli miejsce, gdzie ma stanąć piec. Następnie z paru wybranych ofert na budowę pieca chlebowego grupa zdecydowała się na sprawdzonego fachowca i już w lipcu rozpoczęto budowę. Po tygodniach intensywnych prac przy Regionalnej Izbie Pamięci w Wysokiem stanął piec chlebowy opalany drewnem.
Po kilku próbach przepalania w piecu i upieczenia podpłomyków, 19 sierpnia odbyły się pierwsze, z zaplanowanych czterech, warsztaty pieczenia chleba na zakwasie. W ramach zajęć uczestnicy pod kierunkiem instruktorek mieli możliwość zapoznania się ze wszystkimi etapami wypieku chleba – od przygotowania rozczynu, napalenia w piecu, wyrobienia ciasta do upieczenia pięknych, pachnących, wiejskich bochenków. Wszystkie warsztaty oczywiście kończyły się wspólną degustacją własnych wypieków, a było w czym wybierać, gdyż można było posmakować chleba z makiem, czernuszką, lnem, kminkiem lub ze słonecznikiem.
Realizacja projektu pn. „Razem pieczemy i razem zjemy – wiejski chleb na zakwasie” zakończyła się otwartym spotkaniem podsumowującym, które miało miejsce 23 września w Regionalnej Izbie Pamięci w Wysokiem. Podczas prezentacji multimedialnej, przygotowanej przez Agnieszkę Kwokę, z przebiegu realizacji projektu, uczestnicy spotkania wymieniali się doświadczeniami oraz wspominali dawne lata. Duże wrażenie na gościach zrobił, odczytany przez prowadzącą, wiersz Pani Krystyny Sikorskiej, pt. „Daj nam chleba powszedniego”, napisany specjalnie na pierwsze warsztaty pieczenia chleba w Izbie.

Daj nam chleba powszedniego…

Wiele pracy potrzeba, by upiec bochen chleba.
Piękny, pulchny, gorący, smaczny, chrupiący, pachnący.

Najpierw pracowite ręce biorą zakwas, mąkę, dzieżę
Zalewają wodą, mieszają i na noc – to zostawiają.

A rano – ciężka praca: wymieszać to wszystko trzeba
Żeby z mąki, wody, zakwasu, otrzymać dobre ciasto chleba.

Później – czas na dojrzewanie, żeby pięknie wyrosło w dzieży
Następnie – trzeba przerobić na bochenki piękne należy.

I znowu czasu potrzeba, by ładnie chleby wyrosły
Tutaj nic nie przyspieszysz, choć przepis wydaje się prosty.

Tymczasem już drewno w piecu ogrzało trzon i sklepienie
Aż blaskiem białym świeci, całe pieca pomieszczenie.

Już pierwszy chleb na łopacie, zaznaczony znakiem krzyża
jak trzeba, a za nim chleby następne, bo wykarmić rodzinę trzeba.

W naszej, polskiej tradycji, od dawnych wieków do dzisiaj
Prosimy Pana Naszego – o dar chleba powszedniego.

Oby go nigdy nie brakło i bogatym, i biednym,
Bo najświętszym pokarmem jest nasz polski chleb powszedni.

Sitaniec, 19.08.2017 r. Krystyna Sikorska

Następnie Panie z grupy nieformalnej Aktywne Kobiety z Tradycją przedstawiły funkcjonowanie pieca, co spotkało się z dużym zainteresowaniem wielu gości.
Tak jak wszystkie warsztaty, tak i tym razem, spotkanie zakończyło się wspólną degustacją. Goście opuszczali Izbę ze świeżo upieczonym chlebem i przepisem na wiejski chleb na zakwasie.

CHLEB WIEJSKI NA ZAKWASIE

Rozczyn:
6 l wody przegotowanej i ostudzonej
4 kg mąki żytniej
10 dkg drożdży
6 łyżek cukru
2 łyżki soli

Składniki na rozczyn dokładnie mieszamy. Przykryty rozczyn zostawiamy w ciepłym miejscu na ok. 7 godz.

Ciasto:
6 kg mąki pszennej
6 łyżek cukru
4 łyżki soli

Do wyrośniętego rozczynu dodajemy wszystkie składniki ciasta i mięsimy ok. 0,5 godz. Zostawiamy w ciepłym miejscu do wyrośnięcia. Wyrośnięte ciasto przekładamy do posmarowanych blaszek posypanych np. otrębami. Pozostawiamy do wyrośnięcia ok 20 min. wyrośnięte ciasto w blaszkach smarujemy wodą lub ubitym jajkiem. Wkładamy do nagrzanego pieca na ok. 70 min.

Zakwas
Z ciasta pozostawiamy rozczyn na następne pieczenie.

Realizacja projektu dała możliwość nie tylko zbudowania pieca chlebowego opalanego drewnem, ale pozwoliła grupie nieformalnej Aktywne Kobiety z Tradycją zdobyć nowe doświadczenie, wzbogacić swoją wiedzę kulinarną, którą chcą się dzielić z innymi. Zaangażowanie mieszkańców do podtrzymywania tradycji kulinarnych oraz promocja zdrowej kuchni i sięganie do korzeni sprzyja nawiązywaniu bliższych relacji międzypokoleniowych, a także międzysąsiedzkich. Wspólne pieczenie chleba to piękny sposób na spotkania i pielęgnowanie takich więzi.

Projekt „Lubelskie Lokalnie Mikrodotacje FIO 2” dofinansowany ze środków Ministerstwa Rodziny Pracy i Polityki Społecznej w ramach Rządowego Programu – Fundusz Inicjatyw Obywatelskich.