Wiosennie i świątecznie w Regionalnej Izbie Pamięci w Wysokiem

Świąteczne dekoracje w Izbie
Hol Regionalnej Izby Pamięci w Wysokiem zdobi świąteczna dekoracja, której elementami są postacie kurczątek, zajączków, kogucików i baranków wykonanych podczas warsztatów „Szydełkowe ozdoby wielkanocne”. Kompozycją dekoracji zajęły się panie z Koła Gospodyń Wiejskich w Wysokiem, a wspomniane warsztaty odbywały się w Izbie w każdą sobotę lutego 2022 r. Zostały one zorganizowane przez Gminny Ośrodek Kultury Gminy Zamość. Osobą, która prowadziła spotkania była Pani Wanda Szpuga – opiekun Izby. Brali w nich udział dorośli, ale swoich sił próbowały także dzieci.

Aby wykonać szydełkowe ozdoby potrzeba było przede wszystkim dużo chęci i cierpliwości. Zadaniem dla osób początkujących w szydełkowaniu okazało się opanowanie zaledwie dwóch sposobów nawijania włóczki na szydełko, czyli wykonania łańcuszka i półsłupków. Rezultaty okazały się przepiękne.

Pisanki techniką woskową
26 marca br. w Regionalnej Izbie Pamięci odbyły się kolejne warsztaty wykonywania pisanek techniką woskową, również organizowane przez GOK. Prowadziła je opiekun Izby – Pani Wanda Szpuga. Uczestnicy pisali na jajkach wielkanocne wzory, według własnego pomysłu i uznania, specjalnymi pisakami – tzw. kostkami z użyciem wosku. Następnie jajka były farbowane różnymi kolorami – powstawały pisanki zielone, czerwone, niebieskie, żółte.

Marzanna wyszła na powitanie wiosny
Już 19 marca przed Regionalną Izbą Pamięci w Wysokiem przystanęła sobie pokaźnych rozmiarów kukła marzanny. Nastąpiło to w przededniu astronomicznego (20 marca w 2022 r.) i kalendarzowego początku wiosny (21 marca). Przystrojona kukła przypomina o dawnym obyczaju, który odbywał się kiedyś w czwartą niedzielę Wielkiego Postu (obecnie, chociaż jest już bardzo rzadko spotykany, odbywa się 21 marca – czyli w pierwszy dzień kalendarzowej wiosny). Obyczaj ten polegał na topieniu kukły zwanej marzanną, marzaniokiem (na Śląsku), ale też np. moreną. Jego istotą było niszczenie zimy i przywoływanie wiosny. Marzannę wykonywano ze słomy, owijano białym płótnem, ozdabiano wstążkami i koralami. Mogła być też jeszcze bardziej strojna. Najczęściej przedstawiała ona kobietę, ale bywało, że np. na Śląsku mężczyznę (tzw. marzaniok). Pomimo, że zwyczaj ten był uznawany za zabobonny, przetrwał do naszych czasów. Przyczyną tego było przekształcenie się go od połowy XIX w. w wesołą zabawę organizowaną na powitanie wiosny.
Kukła – marzanna z Regionalnej Izby Pamięci po nadejściu pierwszych, ciepłych dni wiosny, zostanie schowana do następnego roku.

Gminny Ośrodek Kultury Gminy Zamość z/s w Wysokiem

Źródło: Kokocińska T., Żyburtowicz Z., Polski rok. Tradycje i obyczaj, Świat Książki, Warszawa 2009.